9. Sınıf Kimya ders kitabı cevapları her sınıf ve düzeyden öğrencilerin ödevlerine yardımcı olması için paylaşıyoruz. 2019 2020 Eğitim öğretim yılı için okullarda okutulan 9. Sınıf Kimya ders kitabı etkinlik cevapları için bu sayfayı baştan sona inceleyebilirsiniz. Daha iyi anlamanız için her bir etkinliği ayrı ayrı çözümledik. Eklenmesini ve düzeltilmesini istediğin yerler olursa yorum kısmından yazmayı unutmayın.
Sayfanın Cevapları:
9. Sınıf Sonuç Yayınları Kimya Ders Kitabı Sayfa 101 Cevabı
2018 – 2019 Eğitim Öğretim yılıyla birlikte pek çok ders ve çalışma kitabı değişti. Değişen kitaplardan biri de “9. Sınıf Sonuç Yayınları Kimya Ders Kitabı Cevapları” oldu. Kitabı incelediğimizde ise Başak Aytül AVCI tarafından 223 sayfa olarak kaleme alındığını görüyoruz. Kitapta görseller ön plana çıkarılmış ve görsel tasarım ise Cem ÜLKÜMEN tarafından yapılmış.
“9. Sınıf Sonuç Yayınları Kimya Ders Kitabı Sayfa 101 Cevabı” ise önce sorular yazıldı daha sonra kitabın üzerinde çözülerek gösterildi. Önce sorular hemen ardından ise cevaplar mevcuttur.
SORULAR
Soru: Aşağıdaki iyonik bileşiklerin oluşumunu Lewis sembolleriyle gösteriniz.
- Cevap:
2. Lewis SembolleriAtomlar, bağ oluşturmak üzere bir araya geldiklerinde, çekirdeklerine en uzakolan elektronlar etkileşirler. Dolayısıyla, kimyasal bağlanmada dış kabuk elektronlarıönemlidir ve bu elektronlara “değerlik elektronları” denir.Lewis sembolleri, iç kabuk elektronları ve çekirdeği gösteren bir “simge” ile dışkabuk(değerlik) elektronlarını gösteren noktalardan oluşur (Şekil 3.1).Lewis sembolleri, yalnız atomlar için değil, atom iyonları için de kullanılırlar.
Şekil 3.1.’den görüldüğü gibi bir elementin Lewis sembolünü çizmek için, oelementin kimyasal sembolünün etrafı onun değerlik (valens) elektronlarınıgösteren noktalarla donatılır. Örneğin, elektron dizilişi 1s2 2s1 olan lityum’unLewis sembolü şöyledir:
Gerçekten, periyodik cetveldeki IA grubunun tüm elementlerinin Lewis sembolleriaynıdır. Çünkü hepsinin bir değerlik elektronu vardır. IA grubu metallerininLewis sembolleri
Dört değerlik elektronundan fazla elektron içeren atomlarda, eklenen her elektronundiğerleriyle eşleştirildiğine ve A – grubu elementlerinin değerlik elektronlarınıgösteren nokta sayısının bu elementlerin grup numarasıyla aynı olduğunadikkat ediniz.Bu durumu genellemek üzere, geçiş elementleri dışındaki tüm diğer elementlere ilişkindeğerlik elektronları sayılarının, periyodik cetveldeki grup numaralarına eşit olduğunubelirtebiliriz.Elementlerin bağ yapabilme kapasiteleri, atomlarının endış kabuklarındakielektron sayılarına bağlıdır. En dış kabukta 1e- varsa “bir”, 2e- varsa “iki”, 3evarsa”üç”, 4e- varsa “dört bağ” yapabilirler. Son kabuktaki elektron sayısı dörtveya daha fazla olursa, kovalent bağ sayısı, en dış kabuktaki boş yer sayısı kadarolur.Çözümlü Soru 1Aşağıdaki elementler için Lewis sembollerini yazınız?a) N, P, As b) Al, Si, ArCevapa) N, P, As; 5A grubu elementleridir. Hepsinin 5 değerlik elektronu vardır. Bunagöre Lewis sembolleri aşağıdaki şekilde yazılmalıdır.
b) Al : 3A; Si : 4A; Ar : 8A grubundadırlar. Buna göre Lewis sembolleri aşağıdakigibi yazılmalıdır.
Çözümlü Soru 2Aşağıdaki iyonların Lewis sembollerini yazınız.N-3, O-2Cevap
Mg, K, Ne için Lewis sembollerini yazınız.3. İyonik BağlanmaDüşük iyonlaşma enerjili elementlerin atomları “katyonları”, yüksek elektronilgisi olan elementlerin atomları ise, “anyonları” oluşturmaya yatkındır. Kuralolarak, iyonik bileşiklerde katyon oluşturan elementler alkali (IA) ve toprak alkali(IIA) metalleri; anyon oluşturan elementler ise, halojenler (VIIA) ve oksijendir.İyonik bağ, iyonik bileşiklerde iyonları bir arada tutan elektrostatik kuvvettir.Örneğin; lityum ve flor atomlarının LiF oluşturmasını düşünelim. Lityumunelektronik dizilişi (düzenlenmesi) 2s2 2s1 ve florunki 1s2 2s2 2p5 ‘dir. Lityum veflor atomları bir araya geldiğinde, lityum’un 1s1 değerlik elektronu flor atomunaaktarılır. Bu durumu Lewis sembollerini kullanarak, aşağıdaki şekilde gösterebiliriz:
Daha iyi anlaşılabilmesi için, bu reaksiyonu basamaklar halinde gösterelim.Birinci basamak lityumun iyonizasyonu:
İkinci basamak, bir elektronun flor tarafından kabulü:
Üçüncü basamak, iki iyonun, LiF oluşturmak üzere birleşmesi:
ve üç reaksiyonun toplamı:
Görüldüğü gibi bu üç reaksiyonun toplamı, ilk eşitliğin aynısıdır.LiF ‘deki “iyonik bağ”; artı yüklü lityum iyonu ile, eksi yüklü florür iyonu arasındakielektrostatik çekimdir ve bileşik elektrikçe nötürdür. İyonik bağ içeren bileşikler”iyonik bileşikler” olarak bilinirler.Birçok durumda, bir bileşikteki katyon ve anyon aynı büyüklükte iki yükü taşımaz. Örneğin lityum, lityum oksit (Li2 O) vermek üzere havada yakıldığındaaşağıdaki reaksiyon gerçekleşir.
Bu reaksiyonu Lewis sembollerini kullanarak yazalım.
Görüldüğü gibi bu reaksiyonda oksijen atomu her iki lityum atomunun birerelektronunu alarak Li2 O oluşturmuştur ve Li+ iyonu helyum ile ve oksijeniyonu (O-2) neon aynı elektronik yapıya sahiptirler.Çözümlü Soru 3Lewis sembollerini kullanarak alüminyum oksit (Al2 O3) oluşumunu gösteriniz.ÇözümŞekil 3.1 e göre Al ve O’nin nokta sembolleridir. İyonik bileşiklerdealüminyum katyonu (Al+3) ve oksijen (O-2) anyonu oluşturmaya yatkındırlar. Bu durumda elektron aktarımı Al ‘dan O’e doğrudur. Her Al atomunda 3değerlik elektronu her O atomunun da O-2 oluşturabilmek için 2 elektrona gereksinimivardır. Al+3 ve O-2 arasındaki en basit oran 2 : 3 dur. İki Al+3 iyonutoplam +6, üç O-2 iyonu ise, -6 yüke sahiptir. Böylece alüminyum oksidin ampirikformülü Al2 O3 dur. Bu reaksiyon aşağıda Lewis sembolleri ile gösterilmektedir.
Siz de baryum klorür oluşumunu Lewis sembolleriyle gösteriniz.4. Kovalent Bağlanmaİyonlaşma enerjileri çok yüksek ve elektron ilgileri çok yakın atomların veyaaynı cins atomların elektron alışverişi sonucu bağ yapmaları çok zordur. Buatomlar kararlı yapı oluşturmak için, bir çift elektronu atomlar arasında ortaklaşakullanmayı tercih ederler. Bu durumda “kovalent bağlanma” oluşur.Kovalent bağlanmada atomları bir arada tutan kuvvet, ortaklaşa kullanılan elektronlarile artı yüklü atom çekirdekleri arasındaki çekme kuvvetidir ve “kovalent bağlanma”bir çift elektronun atomlar arasında ortaklaşa kullanılmasıyla oluşur.Doğada atom halinde bulunamayan bazı ametal atomları, kovalent bağlanmayaparak, iki atomlu molekülleri oluştururlar. Örneğin; H2 , O2 , N2 , Cl2 , F2 ,Br2, I2. vb. gibi. Hidrojen molekülünde (H2) kovalent bağın oluşumu Şekil3.2’de gösterilmektedir.Hidrojen molekülü
Hidrojen molekülü Lewis’e göre aşağıdaki şekilde ifade edilir.
Buradaki elektron paylaşımı, kovalent bağın bir örneğidir. Bu molekülde paylaşılanbir çift elektron, kolay gösterim için bir çizgi ile ifade edilir.Flor molekülü (F2) ele alındığında, florun elektronik dizilişi 1s2 2s2 2p5 ‘dir. Düşükenerji seviyeli 1s elektronları bağ oluşumuna katkıda bulunmazlar. Her floratomunda 7 (2s ve 2p elektronları) değerlik elektronu vardır. Bunlardan sadecebiri eşleşmemiş olduğu için, aralarındaki tek bağ oluşumu aşağıdaki şekildegösterilir.
F2 molekülü oluşumuna sadece birer değerlik elektronu katkıda bulunurlar. Katkıda bulunmayandeğerlik elektron çiftlerine “ortaklanmamış elektron çiftleri” denir. F2molekülündeki her F atomunda üç çift ortaklanmamış elektron vardır.
Kovalent bileşikleri göstermek için kullandığımız yapılara “Lewis yapıları” denir. Lewisyapılarında her kovalent bağ, bağlanan atomlar arasında bir “çizgi” (veya birçift nokta) ve ortaklanmamış elektronlar ise, atomlar üzerinde “elektron çiftleri”olarak belirtilirler.Su molekülünün Lewis yapısını ele aldığımızda, oksijenin iki ortaklanmamışelektronunun olması nedeniyle, iki kovalent bağ yapmasını kavrarız. Hidrojeninde 1 elektronu olması nedeniyle bir kovalent bağ yapacağından, suyun Lewisyapısı
şeklinde gösterilir. F2 ve H2 O moleküllerinde F ve O atomları kararlı asal gazelektron düzenine elektronları paylaşarak ulaştıklarından, bu moleküllerinoluşumu “oktet kuralı” olarak açıklanır.
Lewis yapısında, H dışında, diğer atomların değerlik kabuğunda sekiz elektron bulundurmasına”oktet kuralı” denir.Atomlar çeşitli kovalent bağlar oluştururlar. Bir tekli bağda, iki atom “birelektron çiftiyle” bir arada tutulurlar. Bir çok bileşik çoklu bağlarla bir aradatutulur. Eğer iki atom iki elektron çiftini paylaşıyorsa buna “çift bağ”, üçelektron çiftini paylaşıyorsa “üçlü bağ” denir. CO2 molekülünde çift bağ, N2molekülünde üçlü bağ bulunur.
Bağ uzunluğu bir moleküldeki kovalent bağlanmış iki atomun çekirdeklerinin birbirineuzaklığıdır (Şekil 3.3). Çoklu bağlar, tekli kovalent bağlardan kısadır. Tablo3.1 deneysel olarak saptanmış bazı bağ uzunluklarını göstermektedir.